مهربانستان

بسم الله الرحمن الرحیم

سلام

حجة الاسلام یا آیة الله !؟

اخیراً دوباره بحث حجت‌الاسلام و آیت‌الله درباره آقای #رئیسی مطرح شد،‌ لازم دیدم نکاتی رو بگم:

در تاریخ شیعه، تقریبا هیچ (شما بخوانید هیچ) قاعده‌ای برای این القاب وجود نداشته. بزرگترین علمای اسلام به اسم شیخ و سید و شهید و ... مطرح بودن. مثل شیخ طوسی، شیخ‌ انصاری، سید مرتضی و شهید اول و ثانی. بعضی القاب تقریبا اختصاصی بودن؛ مثلا وقتی توی فقه میگن «آیت‌الله»، مخصوص علامه حلی است یا «شیخ‌الطائفه» مخصوص شیخ طوسی و «شیخ اعظم» مخصوص شیخ انصاری است.

تا قبل از 60 - 70 سال پیش هنوز القاب به همین‌ صورت به کار می‌رفت. مثلا موسس حوزه آشیخ عبدالکریم بود و فقیه تهران شیخ فضل‌الله نوری یا سیدضیاء عراقی و آسیدابوالحسن اصفهانی که مرجع عام شیعیان نیز بود.از حدود 60 سال پیش و به صورت عرفی این رویه به وجود آمد که به مراجع آیت‌الله العظمی، به افراد مجتهد و مدرس درس خارج جاافتاده در حوزه علمیه، آیت‌الله، به طلاب درس خارج، حجت‌الاسلام و المسلمین و به طلاب سطح، حجت‌الاسلام گفته شود.

در بین این رویه‌ها نکات دیگری هم وجود داشت: مثلا اینکه یک مرجع تقلید، مرجع تقلید دیگر را آیت‌الله العظمی نمی‌خواند یا از به کار بردن یک عبارت نمی‌توان دریافت که فردی مجتهد است یا نه.

از عبارات امام خمینی و رهبر انقلاب مشخص است که ایشان مراجع و علمای بزرگ حوزه را آیت‌الله و غیر آن را حجت‌الاسلام می‌خوانده‌اند. مثلا با اینکه شرط ریاست دیوانعالی کشور و دادستانی کل کشور، اجتهاد بوده، اما امام خمینی شهید بهشتی و آقای موسوی اردبیلی را حجت‌الاسلام خطاب کرده‌است.

متاسفانه این القاب در برخی موارد رنگ و بوی سیاسی به خود گرفته است. مثل علامه خواندن سیدحسن خمینی توسط هاشمی یا تلاش برخی افراد برای آیت‌الله شدن در رسانه‌ها به جای آیت‌الله شدن در حوزه! [http://www.jahannews.com/analysis/424212]

برخی تلاش کردند از عبارت حجت‌الاسلام رئیسی در حکم رهبری برداشت کنند ایشان مجتهد نیست که این حرف اشتباه است: زیرا آقای رئیسی سمت‌هایی داشته‌اند که شرط آن اجتهاد بوده، مثل دادستانی کل کشور یا عضویت در خبرگان و همچنین شرط ریاست قوه قضاییه بر اساس اصل 157 قانون اساسی اجتهاد است